Les Opinions et les croyances

Gustave Le Bon

Publisher: HACHETTE LIVRE-BNF, 356 pages

 

مطبوعات و کتاب‌ها تأثیر زیادی در شکل‌گیری باورها دارند. البته این تأثیر کمتر از اثرگذاری سخنرانی‌هاست. کتاب‌هایی که خوانده نمی‌شوند، کمتر از روزنامه‌ها اثرگذارند. با وجود این، گاهی همین کتاب‌های نخوانده آن‌قدر اثرگذارند که حتی منجر به قتل‌عام هزاران انسان می‌شوند؛ برای مثال کتاب‌های ژان ژاک روسو که تورات رهبران دوران انقلاب بودند، و کتاب کلبۀ عمو تُم که در آمریکا به جنگِ خونینِ جدایی دامن زد. کتاب‌هایی دیگر همچون رابینسون کروزوئه و داستان‌های ژول ورن باورهای جوانان را تحت تأثیر قرار دادند. این تأثیر به حدی بود که باعث شد بسیار از آنان بر اساس همان کتاب‌ها شغل و حرفۀ زندگی‌شان را انتخاب کنند.

زمانی که فقط عده‌ای اندک کتاب‌ها را بخوانند، اثر کتاب‌ها بیشتر و گسترده‌تر می‌شود. همه می‌دانند که مطالۀ تورات در دوران کرامول باعث شد متعصبان بسیاری در انگلستان ظاهر شوند. نیز همه باخبرند که ماجراهای شوالیه‌ای در روزگار دُن کیشوت آن‌قدر افراد زیادی را به انحراف و تباهی کشاند که پادشاهان اسپانیا خرید و فروش آن نوع کتاب‌ها را ممنوع کردند.

امروزه تأثیر روزنامه‌ها خیلی بیشتر از تأثیر کتاب‌هاست. بی‌شمارند کسانی که باورهای‌شان را فقط از روزنامه‌ها می‌گیرند. شایعه‌پراکنی روزنامه‌ها در همۀ امور آشکار است، حتی در حوادث بزرگ امروزی؛ برای نمونۀ این روزنامه‌نگاران بودند که آتش جنگ آمریکا-اسپانیا را شعله‌ور کردند.

البته حکومت‌ها نیز از سلطۀ مطلق روزنامه‌ها بی‌خبر نیستند. هر سیاست‌مداری در پی این است که روزنامه‌ای منتشر کند. رهبران و وزیران آلمانی فقط توسط روزنامه‌ها توانستند که بیشتر برنامه‌های‌شان را برای مردم مقبول جلوه دهند.

آن‌چه که مایۀ شگفتی بسیار می‌شود این است که مردم با چه سرعتی خوانده‌های‌شان را باور می‌کنند! هر آگهی روزنامه، هرچقدر هم که وعده‌های توخالی دهد، باز هم کسانی هستند که باور کنند. متأسفانه تکرار این نیرنگ‌ها غالباً موفقیت‌آمیز است؛ زیرا بیشتر انسان‌ها به امور محال ایمان می‌آورند.