عشق بهتر است یا ثروت؟

ماجرای رمان در دوران ادواردی می‌گذرد؛ همان عهدی که هنوز انباشته از روی و ریای مهوّع عهد ویکتوریایی‌ست. عهد ادعا و غرور و زهد دروغین. زرورقی تصنعی بر گنداب واقعیت جامعۀ امپراتوری بریتانیا. البته فاستر آن‌قدر خام و ناشی نیست که این زرورق را بردارد تا خواننده را دچار تهوع کند. او هوشمندانه بخشی بسیار نازک از آن زرورق را به تصویر کشیده است تا خواننده با دقت و نگاه تیز متوجه زیر آن شود. البته حکایت گنداب و زرورق حکایت همۀ اقوام و ملت‌هاست، با اختلاف در کمیت و کیفیت. کسی نمی‌تواند خود را از اصلِ اصیل این ویژگی تمدنی مبرا بداند.
[روی تصویر کلیک کنید و متن کامل این معرفی کتاب را بخوانید.]

فیلسوف ایمان و همدلی و سازندگی

پل ریکور برای ما ایرانیان بسیار مفید است، به دلیل سه ویژگی: 1) متفکری مخالف‌خوان نیست. برخلاف تفکر رایج که با عالم و آدم مخالفت و دشمنی می‌کند، او همه‌جا در پی همدلی است؛ «همدلی مخفیانه»؛ 2) ریکور متفکری ویران‌گر نیست، بلکه سازنده است. از این‌رو، تمام تلاش خود را می‌کند که هیچ‌چیز را نفی یا ویران نکند، بلکه آن را مایه و مصالح کار خود قرار دهد و بنای خود را بر آن استوار سازد؛ 3) ریکور فیلسوف زندگی است. هدف غایی ریکور از همۀ بحث‌ها و نظریات این است که بهترین شکلِ زندگیِ درخورِ انسان را نشان دهد.

[ برای خواندن متن کامل این معرفی کتاب، روی تصویر کلیک کنید. ]

تاریخ مردم قاجار

ما از تاریخ دوران قاجار چیز زیادی نمی‌دانیم. (از کدام تاریخ چیز زیادی می‌دانیم؟!) آن اندک چیزی هم که می‌دانیم مربوط به شاهان و درباریان و کارهای بد و بدترشان است. حتی اگر در باب دربار قاجار چیز بسیار زیادی می‌دانستیم، باز هم دربارۀ آن دوران چیز زیادی نمی‌دانستیم. چراکه حکومت، برخلاف امروز، بخش کوچکی از امور ایران را تشکیل می‌داد. آن‌چه در میان خود مردم می‌گذشت، بیشتر بود و متفاوت بود و جالب‌تر بود. این کتاب جزو اندک آثاری است که فقط بر همین بُعد تمرکز می‌کند. به عبارت دیگر، این کتاب تاریخِ مردمِ دوران قاجار است.

[ برای خواندن متن کامل این معرفی کتاب، روی تصویر کلیک کنید. ]

ماجراهای انقلابِ علمی غرب

تاریخ علم ماجراهای پشت‌صحنۀ علم است؛ علمِ پرطمطراق مدرن. جدیدترین نظریات و نتایج علمی فرآورده‌های فرآیندی هستند که ارزش و اهمیت و معنایشان در پرتو همان فرآیند روشن می‌شود. با وجود این، کسی که به‌دنبال کتاب‌های خیلی خوب در زمینۀ تاریخ علم باشد، چیز زیادی به‌دست نمی‌آورد. در این زمینه با کمبود منابعِ خیلی خوب مواجهیم. در ایران، تاریخ علم خلوت و سوت‌وکور است و ما از این حوزۀ معرفتی جذاب محروم مانده‌ایم. ولی با هر محاسبه‌ای، یکی از اندک منابع باارزش همین کتاب مختصر است که یکی از متخصصان متبحّر نوشته و دو نفر از مترجمان متضلّع ترجمه کرده‌اند.

[ برای خواندن متن کامل معرفی این کتاب، روی تصویر کلیک کنید. ]

تب داغ کتاب‌های فلسفۀ زندگی

پیتر برگر نکته‌ای گفته که می‌خواهم بر اساس آن دربارۀ انفجار بازار کتاب‌های فلسفۀ زندگی سخن بگویم. او می‌گوید که اگر کسی اصول اخلاقی مقبول و متعارفی را نپذیرد، هیچ انتهایی برای صورت‌های متنوعِ زیستنش نیست. و این هولناک است. آدمی بدون داشتن قطعیت‌ها و مبانی اخلاقی، به هیچ تعالی و موفقیتی نمی‌رسد. زندگیِ چنین کسی صرفاً می‌شود تجربه‌هایی بی مایه و پایه. همچنین، تمام این صور متنوع زیست که مدام متنوع‌تر هم می‌شوند نه تن به ارزش‌داوری خواهند‌ داد و نه داوری‌پذیرند. به‌علاوه، قطعاً سود و منفعت این شیوه‌های مدام نوپدید، دندان‌گیر نیست، و الّا مدام چیز جدیدی رخ نمی‌نمود.

[ با کلیک بر روی تصویر، متن کامل یادداشت را بخوانید. ]

غزلیات سعدی به‌جای ماشین کنترلی

برای این یادداشت غزلی را که سرآغاز آشنایی‌ام با سعدی شده بود، مکرر خواندم. کمی هم در هوای حافظه و گذشته سیر کردم تا ببینم چه چیزی عامل جذب یک نوجوان دورۀ راهنمایی به سعدی بوده است. طبیعتاً الآن هزار و یک دلیل دارم برای سعدی‌خوانی‌ام، ولی آن زمان مسئلۀ دیگری در کار بوده. تردید ندارم که مسئلۀ زبان بوده و بس. چون بعدها روی چند کودک و نوجوان دیگر هم امتحان کردم. وقتی برایشان غزلی از سعدی خواندم، زبان و آهنگ جملات سحرشان می‌کرد و با شش‌دانگ حواس، گوش می‌دادند. بزرگ‌ترهای‌شان هرقدر از معنا را بیشتر می‌فهمیدند، بیشتر هاج‌وواج می‌ماندند.

[ برای خواندن متن کامل این یادداشت، روی تصویر کلیک کنید. ]

چگونه بهتر بنویسیم (5)

پیشترها یکی از توصیه‌های مهم برای نویسندگی زیادخوانی و مدام خواندن بوده، اما امروزه زیاد نوشتن است. دلیل اصلی پُرنویسی و فرم‌محوریِ امروزی‌ها این است که حرفی برای گفتن ندارند. حرف و مطلب درست، فرمِ مناسبش را خواهد یافت. اگر فردی سخن داشت، خب می‌نویسد؛ اگر هم نداشت، که چه بهتر. سعدی همان‌قدر که حرف داشته، نوشته. گلستان سعدی، شاهکار نثر فارسی، مگر چند صفحه است؟ حتی کتاب کوچکی هم به شمار نمی‌رود. نویسنده‌های جوان امروزی چند برابر سعدی نوشته‌اند و منتشر کرده‌اند. سعدی به‌راحتی می‌توانست چند ده کتاب دیگر بنویسد. ولی مهم این است که اصلاً چرا بنویسد؟

[ متن کامل این یادداشت را با کلیلک بر روی تصویر بخوانید. ]

کارل مارکس در کافه گلدان

کتاب را توی رگ زدم. به همین دلیل، خوب در خاطرم ماند که چه چیزهایی گفته و هر کدام کجای کتاب است. نظم و ترتیب کتاب هم کار یادآوری را آسان کرده بود. در نتیجه، آن را به‌راحتی در ذهنم تورق می‌کردم و دوباره به نکات جالبش نوک می‌زدم. البته کتاب را تازگی‌ها خوانده بودم؛ آن هم با چه ولع و لذتی! تکه‌های آن، این‌جا و آن‌جا، به ذهنم چسبیده بود. در حین خواندن که ذهنم کلاً در آن غلت می‌زد. برای همین، تکه‌هایش با کمترین بهانه‌ای جلوی چشمم می‌آمدند. کتابِ خیلی خوب روی ذهنِ آکبند آدمی خط می‌اندازد؛ یا حکم یادگاری کنده‌کاری‌شده روی درخت را دارد.

چه خبر؟ | اخبار کتاب

ذهن مکانیکی یا ماشینی؟

کتابی خوش‌خوان در حوزهٔ خشک فلسفهٔ ذهن. بیان، پرسش محوری و ربط مسائل به‌گونه‌ای هستند که اثری جذاب و حتی هیجان‌انگیز پدید آورده‌اند. بازنمایی ذهنی چیست و چه لوازمی دارد؟ پاسخ به این پرسش محوری تکلیف بیشتر مسائل را روشن می‌کند. وضوح اثر، در عین دقت، خواندنش را برای استاد و آماتور آموزنده و دل‌پذیر می‌سازد. نویسنده، علاوه بر فلسفه، از یافته‌های روانشناسی، علوم شناختی و هوش مصنوعی، هم بهره می‌برد و هم نقدشان می‌کند. گریزی به امور روزمره هم می‌زند. این کتابی‌ست که به زندگی ربط دارد. ترجمهٔ توماج همتی غریب و نامأنوس است. ترجمه‌های دیگر، هر دو، خوب‌اند.


کدام گراندهتل؟

روایتی بسیار مفصل، بسیار آموزنده، بسیار جذاب و پرجزئیات از تولد تا افول مکتب فرانکفورت با محوریت زندگی اصحابش؛ یعنی ماکس هورکهایمر، تئودور آدورنو، هربرت مارکوزه، اریش فروم، فردریش پولاک، فرانسیس نویمان و یورگن هابرماس. کسانی که این شخصیت‌ها با آن‌ها در ارتباط بوده‌اند نیز بررسی می‌شوند، مثل والتر بنیامین، برتولت برشت، توماس مان و بسیاری دیگر. نویسنده به‌ویژه زوایای تاریک و پستوهای زندگی خصوصی آن‌ها را کاویده است.لابه‌لای مباحث، نقدهایی متنوع به نظریات و عملکرد آن‌ها نیز جای داده شده، و نقاط مثبت و همچنان مفید هم از قلم نیفتاده است. همۀ این‌ها برای درک بهتر جهان تاریک و پیچیده‌ای است که در آن به‌سر می‌بریم. هر دو ترجمه خوب است.


معناهای فلسفی

معناهای فلسفی
درآمدی دقیق بر فلسفه به قلم یک فیلسوف جامع و طراز اول. نیگل فارغ از اصطلاحات تخصصی، به زبان ساده، خیلی روشن و بدون حرف اضافه نُه مسئلۀ برجسته را موضوع تفکر فلسفی قرار می‌دهد: شناخت، اذهان دیگر، رابطۀ ذهن و بدن، معنی کلمات، اختیار، اخلاق، عدالت، مرگ و معنای زندگی. رویکردِ کلی مبتنی بر واقع‌گرایی و ضدنسبیت‌باوری است. بررسی‌ها به‌گونه‌ای است که یک دورۀ عملیِ آموزشِ تفکر انتقادی و فلسفه‌ورزی تحلیلی به شمار می‌آید. نیگل خواننده را با مسئله و با دیالکتیک پرسش‌ها و پاسخ‌ها درگیر می‌کند و همۀ مباحث را با موقعیت‌های زندگی ربط می‌دهد. هر دو ترجمه خوب است.



مشاهدۀ همۀ مطالب وب‌سایت