یک زن آزادی‌بخش

"الیزابت فینچ" دربارۀ الیزابت فینچ است؛ زنی تحصیلکرده و فرهیخته، تنها و رواقی‌مشرب، نویسنده و مدرس دانشگاه، و متخصص تاریخ و فرهنگ. در سیر داستان به‌طور کامل با او آشنا نمی‌شویم. او تا انتها در سایه‌روشن می‌ماند. هیچ‌گاه به‌طور کامل در روشنایی قرار نمی‌گیرد تا او را واضح ببینیم و کامل بشناسیم. حتی برای شخصیت‌های داستان، اعم از دوستان و اقوام، هم مکشوف نمی‌شود. البته در سیر داستان قدم‌به‌قدم با او بیشتر آشنا می‌شویم، اما هر چقدر بیشتر می‌شناسیمش، وجوه ناشناخته‌اش نیز بیشتر می‌شوند. عجیب است؟ نه، اصلاً. مگر در واقعیت همین‌طور نیست؟


اخلاق اصالت

یک اثر فلسفی کوتاه و عمیق، نقادانه و سازنده. این کتابِ پرنکته بر موضوع «اصالت» چنبره می‌زند و آن را همه‌جانبه بررسی می‌کند. از خلال آن، مدرنیته، از دو بُعد نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، نقادی می‌شود. تیلور هم شیفتگان مدرنیته را تخطئه می‌کند و هم مخالفانش را بر خطا می‌داند. حل مسئلۀ اصالت سنتز آن دو است. تیلور مزیت‌های اصالت را می‌کاود، سپس مشکلاتش را برمی‌شمرد، و در نهایت روایتی بهتر از آن عرضه می‌کند که شأن اخلاق را نگه می‌دارد، از ذهنی‌انگاری در امان است، مقهور عقل ابزاری نمی‌شود، آزادی سوژۀ مدرن را به خطر نمی‌اندازد، و در عین حال اهمیت «دیگری» و ارزش جامعه هم از دست نمی‌رود.


مائده‌های زمینی و مائده‌های تازه

پرسیدم: «اما شما که با این‌همه باریک‌بینی حرف می‌زنید، آیا خودتان مخترع نیستید؟»
و او بی‌درنگ دوباره گفت: «آقا، بزرگ‌ترین افراد لزوماً مشهورترین آن‌ها نیستند. لطفاً بفرمایید ببینم کسانی چون پاستور، لاووازیه، یا پوشکین در برابر مخترع چرخ، سوزن، قرقره چه ارجی دارند؟ خوب دیدن، نکته این‌جاست. اما ما زندگی می‌کنیم بی‌آن‌که نگاه کنیم. مثلاً ببینید: اختراع جیب چه اختراع شگفت‌انگیزی است! هیچ درباره‌اش فکر کرده‌اید؟ با این حال، همۀ مردم از آن استفاده می‌کنند. به شما می‌گویم که کافی است به‌دقت مشاهده کنیم.»


هزارتوی ما جهان‌سومی‌ها

اکتاویو پاز برای یک فرصت مطالعاتی به آمریکا رفت و از آن منظر به کشورش اندیشید. حاصل تأملاتش کتابی شد که در ردیف مشهورترین آثار قرن بیستم قرار گرفت. هزارتوی تنهایی مجموعه‌ای است از نُه جستار جذاب که معطوف به مکزیک‌اند. پاز در این جستارها فرهنگ، تمدن، هنر، ادبیات، زبان، ایدئولوژی، سیاست و زندگی مکزیک را می‌کاود. به عبارت دیگر، او می‌خواهد چهرۀ مکزیک را ترسیم کند و برای این منظور باید آن را به‌طور جامع نقش بزند تا پاسخ این پرسش‌ها معلوم شود: مکزیکی کیست؟ چگونه می‌اندیشد؟ سبک زندگی‌اش چیست؟ جایگاهش در جهان کنونی کجاست؟