ماه : تیر 1403

نقشی که پول در دوران عادی و، به‌ویژه، در دوران بحران ایفا می‌کند، نشان می‌دهد که میان دولت-ملت و پولی که در قلمرو آن در گردش است، پیوند نزدیکی برقرار است. داستانِ قابل‌توجه ترتیبات پولی در عراق در فاصلۀ میان جنگ‌های اول و دوم خلیج فارس رابطۀ پیچیدۀ میان پول و کشورها را نشان می‌دهد. این داستانِ غیرمعمولِ کشوری با دو واحد پول، یا شاید به عبارت دقیق‌تر چند واحد پول است: کشوری که به دو نیمه تقسیم شده که یکی از این نیمه‌ها یک دولت دارد و پولی که بد اداره شده است و دیگری که هیچ دولتی ندارد، ولی پولی باثبات دارد.

[ برای خواندن متن کامل این بریده کتاب، روی تصویر کلیک کنید. ]

تقریباً همۀ شناخت ما از جهان در قالب اخبار به دست‌مان می‌‌رسد. لذا، هر تغییری در نسبت ما با اخبار منجر به تغییر فهم ما از جهان خواهد شد. پس اگر اخبار را نقادانه گوش دهیم، فهمی بهتر و درست‌تر از جهان خواهیم داشت. اما اگر از سازوکار اخبار درست سر درنیاوریم، افسار فهم ما به دست آن می‌افتد و آگاهی ما به همان سطح و سنخ سقوط می‌کند. متأسفانه فهم عرفی و دانش متعارف از پسِ پیچیدگی‌های اخبار جهت‌دار، تحریف‌شده یا بی‌معنا برنمی‌آیند. برای این منظور لازم است روش خاص نقادیِ اخبار را بیاموزیم. از این جهت، این دو کتاب منبع مناسبی هستند. اثر پل و الدر مختصر و عمومی است، و دیگری مفصل و تاحدی تخصصی.

حرف تودوروف این است که ادبیات در مخاطره است. ولی این خطر از ناحیۀ مردم کم‌سواد نیست، بلکه از جانب متخصصان ادبیات است. این کارشناسان، ادبیات را به‌مثابۀ ادبیات نمی‌بینند، بلکه آن را تحویل می‌کنند به چیزی که دیگر از جنس ادبیات نیست. فروکاست‌گرایی در ادبیات از بدترین نوع است؛ زیرا آثار ادبی تنوع و تکثر بی‌شماری دارند. لذا فروکاست ادبیات از بین بردن یک چیز نیست، بلکه از بین بردن چیزهای بسیاری است که جهانی از معنا و لذت را به ارمغان می‌آورند. از این رو، با عملکرد مخرب استادان، دیگر خبری از کارکرد اصلی ادبیات نیست؛ نه معنایی و نه لذتی.