گذار در گسترۀ کتاب‌ها

«خردمندی در زندگی روزمره» کتاب خیلی خوبی است، اما متأسفانه کامل نیست (حدوداً نصف آن ترجمه شده). عنوان اصلی کتاب «درس‌گفتارهایی کوچک در باب مقولاتی بزرگ» است. خیلی سال پیش، خانم روشن وزیری این کتاب را به طور کامل ترجمه کردند. او، برای آشنایی بیشتر با لِشِک کولاکوفسکی، مقدمه‌ای مفصل و ضمیمه‌ای خوب به ترجمۀ خود افزود. متأسفانه این کتاب اکنون در بازار نیست. امیدواریم نشر نگاه معاصر این اثر خیلی خوب را دوباره منتشر کند. در هر صورت، اگر دست‌تان به این کتاب رسید، دودستی به آن بچسبید.

آرزویم این بود که ترجمۀ فارسی رمان مشهور مارتین ایمیس را بخوانم؛ «پول». وضعیت صنعت نشر افغانستان، در سال‌های اخیر، این آرزو را به امید تبدیل کرد. ولی اینک با شروع مشعشع دوران قرون وسطا در آن‌جا، تمام امید و آرزویم نقش بر آب شد و به خاک رفت. برای این‌که شما را هم به‌زور در غم خودم شریک کنم، باب آشنایی‌تان را با این رمان باز می‌کنم. همچنین، زحمت کشیدم و یک صفحه‌اش را ترجمه کردم تا بخوانید و بیشتر بسوزید.

جذاب‌ترین کتابی است که در حوزۀ جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق دیده‌ام. تمام مباحث کتاب مصور و مستند است؛ مجموعه‌ای عظیم از 1000 عکس جذاب و 200 نقشۀ جالب از تمام عملیات جنگ. این اثرِ جامع روایتی کلی، از بالا و بیرون، و در عین حال منسجم از تحولات جنگ ارائه کرده که به تفکیک هر سال گزارش شده است. کل فضای عرصۀ نظامی، از خط مقدم تا پشت جبهه و تصمیم‌گیری‌ها، را شرح می‌دهد. هم به کلیات جنگ پرداخته و هم به جزئیات؛ از رهبری جنگ تا ریزه‌کاری‌های سربازان. نقشه‌های رنگی از همۀ عملیات‌ها درک بهتر تمام ماجراها را آسان کرده‌اند. آمارهای گوناگونِ امور مختلف جنگ در قالب ده‌ها جدول و نمودار ریخته شده‌اند. در کل با اثری مواجهیم که وثاقت و اعتبار یک مستند و جذابیت فیلم‌ها و آثار هنری را یک‌جا در خود دارد.

«برای چی می‌جنگی؟»
«یه چیزی وادارم می‌کنه کنارت بایستم، درست نمی‌دونم.»
«پیف! کسی هم هست که ندونه چرا تفنگ دست می‌گیره.»
«بله، بیشتر مردم خودشون هم نمی‌دونن چی وادارشون می‌کنه بجنگن.»
خواستم پیچش کنم تا بار دیگر زبان‌درازی نکند. ولی دیدم میان خودمان هنوز چیزهایی مانده است که آدم پس از رفتن و ماندن و سکندری خوردن، می‌تواند پس از ده سال، چشم‌بسته، تکیه‌اش را به آن بدهد.

ادامۀ این بریده از کتاب را با کلیک روی تصویر بخوانید.

از میان آثاری که برای آشنایی با فلسفه نوشته یا ترجمه شده‌اند، این کتاب را بهترین گزینه می‌دانم. خودم آن را چند بار خوانده‌ام و همیشه به همگان توصیه کرده‌ام. این اثر هم برای نوآموزان مفید است و هم برای استادان بصیرت‌زا؛ به‌ دلیل پری و پختگی، استادان می‌توانند تدریسش کنند و از جهت وضوح و سادگی، برای نوآموزان در حکم خودآموز است. ولی مزیت آن فقط به مضمون و محتوای پخته و شیوایش نیست؛ آن‌چه از من دلربایی کرد ترجمۀ درخشانش بود که هنوز هم برایش نظیری نیافته‌ام. این ترجمه از قضا و قدر روزگار یا آسمان بود. هر چه بود، ماجرای جالبی دارد.

کتاب آن‌قدر گران شده که حالا دیگر جدی‌جدی ارزش دزدیدن دارد. حقیقتاً به کالای بسیار ارزشمندی تبدیل شده است؛ البته از نظر مادی، وگرنه از نظر معنوی همچنان مفت نمی‌ارزد. خب، حالا اگر می‌توانید کتاب بدزدید، که خوشا به سعادت‌تان! (ما را هم دریابید.) ولی اگر نمی‌خواهید یا، مثل من، نمی‌توانید دست به سرقت بزنید، در این اوضاع و احوال فوق‌تورمی چند راهکار من‌درآوردی برای بهبود وضعیت کتاب‌خوانی به مغز مبارک خطور کرده است. خودم انجام داده‌ام و نتیجه‌اش هم – اِی، بگی‌نگی – پر بدک نبوده. گفتم به شما هم بگویم شاید به دردتان بخورد.

آیا رمان کلاسیک 800 صفحه‌ای هست که ارزش مطالعه و تأمل داشته باشد، اما روسی نباشد؟ بله؛ این. ماجرای رمان در محیط محدود ثروتمندان اروپای غربی می‌گذرد. محور داستان یک زن جوان آمریکایی است که در گیرودار ماجراها تصویرش عوض می‌شود. از خلال همین تصویر، تصویر عام زندگی گروه یادشده را می‌بینیم. با تصور ثروتمندان از خودشان، از دیگران و از تصورشان از تصور دیگران در حق خودشان آشنا می‌شویم؛ نیز رفتارها و تصمیم‌هایی را می‌بینیم که ناشی از این تصورات پیچیده است. شاید از همه مهم‌تر این است که می‌بینیم این جماعت چگونه دیگران را مصرف می‌کنند و چگونه توسط دیگران مصرف می‌شوند؛ تباه می‌کنند و تباه می‌شوند. علت این امر ساده‌لوحی ثروتمندان فرهیخته، واقعیت‌های نابهنجار زیر نقاب‌های متعارف، ذهنیت و رفتار اسنوب‌ها و پول است. هنری جیمز نشان می‌دهد که پول نه‌فقط راهی میان‌بر برای رسیدن به آرزوها نیست، بلکه چگونه مانع تحقق آرمان‌ها و خواسته‌ها می‌شود. به طور کلی معضلات خاص زندگی جمعی ثروتمندان اروپایی مطرح می‌شوند. همچنین، مسائل عام زندگی در آن شکل و شمایلی بررسی می‌شوند که متناسب با حلقۀ ثروتمندان شکل می‌گیرند.

استر گفت: «طالبان به‌مراتب بدتر از همۀ امپریالیسم آمریکا در جهان است.»
هوگو گفت: «طالبان را غرب درست کرده...»
استر گفت: «طالبان خودشان خودشان را درست کرده‌اند. هیچ‌کس این باورها را به‌زور به آن‌ها تحمیل نکرده. این باورها را دارند. به آن‌ها ایمان دارند و اجرایشان هم می‌کنند... و بدا به‌حالِ زنانی که جلوِ راهشان قرار می‌گیرند.»
هوگو گفت: «آهان... منظورت چیست؟»
استر گفت: «منظورِ خودت چیست؟»

برای خواندن متن کامل این بریدۀ‌ کتاب روی تصویر کلیک کنید.