ویترین تازه‌‌ها
آیا می‌توان تکلیفِ زندگی و سیاست را یک‌سره مشخص کرد؟
شک داشتم کتاب را بخوانم. آخر، من کجا و فلسفۀ سیاسی کجا؟! آن هم فلسفۀ پیچیدۀ هانا آرنت. البته دوست داشتم کتابی از هانا آرنت بخوانم و با اندیشه‌هایش آشنا شوم. اما به‌اقتضای مسیری فلسفی که انتخاب کرده بودم، فرصت نشده بود سراغ او بروم. متأسفانه نه کتاب‌هایش و نه حتی نظریاتش در رشتۀ فلسفه و سرفصل‌های آموزشیِ دانشگاه، هیچ جایی ندارند. از طرفی می‌دانستم که حالا دیگر اندیشه‌های هانا آرنت جزو فرهنگ عمومی آکادمیک است. بنابراین آشنایی با اندیشه‌هایش ضرورت دارد. اما به انجام رساندن این ضرورت چندان هم آسان نیست. گسترۀ مباحث و کثرت آثار و طول و تفصیل‌شان مجال و توانی می‌خواهد که کمتر کسی از آن برخوردار است. واقعاً در این زمینه باید کسی دست آدم را بگیرد. از این جهت، خانم جانسون راهنما و دست‌گیر بسیار خوبی است...
جنگ بزرگ، حماقت عظیم
علت اهمیت، بلکه ضرورت، شناخت جنگ جهانی اول چیست؟ پاسخ کوتاه من این است: این جنگ کلکسیونی کامل از حماقت و جهل و جنایت است به‌علاوۀ اعتمادبه‌نفس و خودفریبی و کمال‌پنداری؛ دایرةالمعارف همه نوع اشتباه آگاهانه و ناآگاهانه؛ مجموعه‌ای عظیم از خریتی ژرف و پهناور که همه را در برگرفته بود. به همین دلیل، این جنگ نه‌فقط سیاست و جغرافیای جهان را زیرورو کرد، بلکه ذهن انسان‌ها را نیز به‌هم ریخت. هنوز که هنوز است وقتی آدم حرف‌ها و دیدگاه‌ها و تصمیمات آن زمان را می‌خواند متحیر می‌شود و باور نمی‌کند که انسان‌ها این‌گونه تصورات و خیالاتی داشتند که با ساده‌ترین منطق و عقلانیت هم جور درنمی‌آمدند.
کدام بحث علمی؟ کدام بحث دینی؟
در معرفی کتاب قاعده این است که به محتوای آن بپردازند. برای این کتاب هم قاعدتاً باید چنین کنیم، به‌ویژه که مطالبش هم مهم است و هم مفید و جذاب. ولی می‌خواهم از قاعدۀ متعارف عدول کنم و در معرفی این اثر، جنبه‌ای دیگر را آشکار کنم: «روش». روشی که نویسنده برای بررسی مسئلۀ رابطۀ میان علم و دین در پیش گرفته، به اندازۀ محتوای کتاب، برایم جالب و جذاب و آموزنده بود. علت این امر، رویه‌ای است که بر فرهنگ آموزشی کشور ما حاکمیت دارد. بنابراین برای برجسته کردن روش کتاب، آن را با نمونۀ مشابه داخلی مقایسه می‌کنم. در پایان ویژگی‌های کلی کتاب را هم برخواهم شمرد.
مهم‌ترین خبر دربارۀ خبر
امروزه همه چیز موضوع اخبار است و اخبار همه چیز را گزارش و تحلیل می‌کند. اما خود اخبار چه؟ خود اخبار نامرئی است. در این کتاب دوباتن بر این فضای نامرئی پرتوی قوی می‌افکند؛ یعنی خود اخبار تبدیل به موضوع بررسی شده است و سازوکارش مورد تجزیه و تحلیل فلسفی قرار می‌گیرد. به همین دلیل، این کتاب هم برای کسانی است که به سراغ اخبار می‌روند و هم برای کسانی که اخبار به سراغ آن‌ها می‌آید. همچنین برای خبرگزاری‌ها و دیگر خبرسازان و خبرپراکنان هم هست. خلاصه این‌که هر کسی به هر نحوی با اخبار سروکار دارد و هر نسبتی با آن داشته باشد، از خواندن این کتاب چیزهای خوب بسیاری می‌آموزد.
من و ضمیر ناخودآگاهم؛ ماجرای یک خرید اینترنتی
فروید می‌گوید ضمیر ناخودآگاهِ همۀ انسان‌ها سرشار از عقده‌های خاک‌برسری است. برخی منتقدان اظهار داشته‌اند که وی چرت می‌گوید. در این میان، لااقل بخشی از ضمیر ناخودآگاه من ناشی از عقده‌های کتابی است. به عبارت دیگر، انباشته از کتاب است و خودش گونه‌ای کتاب‌خانۀ تخصصی مغشوش به شمار می‌آید. هر وقت سروکله‌اش پیدا می‌شود، مثل این‌که یک کتاب صوتی راه افتاده باشد، شروع می‌کند به جر و بحث فلسفی. آخرین مورد برمی‌گردد به آخرین باری که کتابی را به صورت اینترنتی خریدم. پیامدش دعوایی بود که بین ما درگرفت و حرف‌های ناخوشایندی که بار هم کردیم...
با یک کتاب بهار می‌شود
«در باب حکمت زندگی» را به‌عنوان هدیه برای مهدی نخریدم. یک‌جور مأموریت ویژه بود. مأموریتی که ناشی از استراتژی منحصربه‌فرد مهدی برای کتاب‌خوانی بود. چیزی که تابه‌حال نزد هیچ‌کسی ندیدم و بعید می‌دانم حتی به ذهن کسی خطور کرده باشد. به همین دلیل، می‌خواهم این روش جالب را معرفی کنم.
چرا کتاب‌های تفکر انتقادی بی‌فایده می‌شوند؟
در تفکر انتقادی، ملاک و معیار روحِ تفکر انتقادی است. اگر این روح نباشد، جسد تفکر انتقادی لاشه‌ای مرده بیش نیست؛ که نه‌فقط فایده‌ای ندارد، بلکه مضر و مخرب هم هست. بدون روح تفکر انتقادی هر چه شخص روش‌های بیشتری از تفکر انتقادی بیاموزد، نه‌فقط به تفکر انتقادی نزدیک نمی‌شود، بلکه بیشتر در جزمیت فرو می‌رود؛ همان چیزی که عملاً رخ می‌دهد و عموماً هم می‌بینیم. آدم متعصب با تفکر انتقادی متعصب‌تر می‌شود، زیرا از این به بعد مجهز به تکنیک‌هایی می‌شود که می‌تواند با قدرت بیشتری از باورهایش دفاع کند. تفکر انتقادی به‌مثابۀ ابزاری برای حفظ وضع موجود و موضع مطلوب مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. تفکر انتقادی آن‌چنان را آن‌چنان‌تر می‌کند؛ احمق را احمق‌تر می‌کند و فیلسوف را فیسلوف‌تر. ببینیم چرا این‌گونه است.
راهنمای انتشار یک کتاب گران‌سنگ
تنها پس از انقراض دایناسورها بود که انسان‌های اولیه توانستند بر این کرۀ خاک‌برسر زندگی کنند. گونۀ جدید هوموساپینس نیز فقط پس از انقراض کتاب‌ها ظاهر خواهد شد. خوشبختانه انسان‌های امروزی با جدیت، کتاب‌خوانی را کنار گذاشته‌اند. با وجود این، هنوز هم می‌توان با چاپ و نشر کتاب به زندگی شخصی خود رونق اقتصادی داد. برای این منظور شگردهای مختلفی هست. یکی از آن‌ها چاپ کتاب‌هایی است که برای نخواندن منتشر می‌شوند. این نوع کتاب‌ها باید به صورتی باشند که افراد کتاب‌نخوان آن‌ها را بخرند. در همین راستا، دستورالعمل این مطلب، تکنیک‌های موفقیت را در این زمینه به علاقمندان معرفی می‌کند.
تنها راه پایداری زندگی زناشوئی
اگر می‌خواهید ازدواج کنید، اگر ازدواج کرده‌اید، اگر درگیر طلاق هستید، این کتاب را بخوانید. اگر کاری به ازدواج و طلاق ندارید و به‌دنبال کتابی عمیق در باب زندگی، هویت و رابطه هستید، این کتاب را مطالعه کنید. نویسنده بر مبنای روان‌شناسی یونگ، «رشد فردیت» را محور اصلی زندگی می‌داند و بر این اساس، دربارۀ مسئلۀ خانواده و مشکلات روابط انسانی دست به تحلیلی عمیق و کاربردی می‌زند. تردید نکنید که یکی از جدی‌ترین، واقع‌گراترین، عمیق‌ترین، مفیدترین و ماندگارترین کتاب‌هایی که در باب زندگی و در زمینۀ روان‌شناسی خواهید خواند، همین کتاب کوچک است.
وابی و سابی
کتابی بس ممتاز و بسیار ستودنی. مفصل‌ترین، روشن‌ترین و جامع‌ترین اثر دربارۀ «وابی‌سابی» به زبان فارسی است. هرچند عجیب و کم‌سابقه، اما واقعیت دارد که این تألیف فارسی از تألیفات مشابه خارجی در جایگاهی بالاتر قرار می‌گیرد. نویسنده هم به بعد تاریخی موضوع می‌پردازد، هم سویۀ نظری آن را توضیح می‌دهد و هم جنبه‌های کاربردی، فرهنگی و هنری‌اش را ذکر می‌کند. از این رو، مطالعۀ این کتاب محققانه و روشن‌گر خواننده را در همۀ این زمینه‌ها از سایر کتاب‌های مشابه بی‌نیاز می‌سازد. در کل، فعلاً بهترین گزینه برای آشنایی با «وابی‌سابی» برای فارسی‌زبانان به شمار می‌آید.
آخرین مصاحبه و دیگر گفت‌وگوها
مجموعه‌ای است از چهار مصاحبۀ بلعیدنی که در سال‌های پایانی زندگی آرنت انجام شده‌اند. وی در آن دوره تقریباً همۀ کتاب‌های اصلی‌اش را نوشته بود و لذا در اوج صداقت و پختگی صحبت می‌کند. آخرین مصاحبۀ کتاب آخرین مصاحبۀ او هم هست که اندکی قبل از مرگش صورت گرفته است. در این مصاحبه‌ها، به طور کلی هم زندگی شخصی آرنت موضوع گفتگوهاست و هم بینش او نسبت به زندگی و مسائل بشری؛ یعنی زندگی، تحصیلات و آثارش، به‌اضافۀ سیاست، انقلاب، جنگ، اروپا، نازیسم، محاکمۀ آیشمن، مسئلۀ یهودیان، آمریکا و مسائل داخلی آن و... . این کتاب کوچک علاوه بر این‌که به‌خودی خود نکاتی عمیق و آموزنده دارد، تکمله‌ای بر کتاب‌های آرنت هم هست؛ زیرا هم برخی از ابهامات را روشن می‌کند و هم به بعضی از انتقادها پاسخ می‌دهد.
چرا نویسندۀ بزرگی نشدم؟
نویسنده، با دانش و علاقه و استعدادش، در عرصه‌ای فعالیت می‌کرد که به طور طبیعی باید نویسندۀ بزرگی می‌شد، ولی ظاهراً نشد. چرا؟ این کتابِ جالب پاسخی تفصیلی و چندبعدی به این پرسش جانسوز است. با کندوکاوی در زندگی خود و تئوری‌ها و تجربه‌های دیگران، معلوم می‌شود که نویسندگی یک فعالیت کاملاً فردی نیست، بلکه خانواده، زندگی شخصی، تعلیم و تربیت، محیط، جامعه، سیاست، دوستان، همکاران، و حتی شانس و اتفاق هم در آن مدخلیت دارند. این اثر پخته و پرورده گفتگوها، تأملات و پژوهش‌های نویسنده‌اش است برای رسیدن به خودآگاهی و خرسندی، اما خواننده می‌تواند چیزهای بسیاری از آن بیاموزد، از جمله این‌که عوامل و موانع نویسندگی را ببیند؛ عوامل و موانعی که بیرون از حوزۀ نویسندگی هستند، اما آن را احاطه کرده‌اند.
شاید بیش‌اطمینانی مادر همۀ سوگیری‌ها باشد. ما این معنا را از دو جهت بیان می‌کنیم. نخست این‌که، اثرات بیش‌اطمینانی بخشی از بیشتر سوگیریهای قدرتمند، ماندگار و زیانبار است. بیش‌اطمینانی نهتنها امری شاخص، بلکه تقریباً پدیدهای جهانی است. این سوگیری پایدارترین یافتۀ روان‌شناسی تصمیم‌گیری است. دوم این‌که، بیش‌اطمینانی دیگر سوگیری‌ها را نیز زمینهسازی می‌کند. اگر ما همگی به اندازۀ کافی در مورد کیفیت قضاوتهایمان فروتن و متواضع بودیم، با سهولت بیشتری میتوانستیم دیدگاههای خود را بازبینی و خطاهایمان را اصلاح کنیم. اما با وجود شواهد متعدد دالّ بر خطاهایمان، همچنان بر این باوریم که دیدگاه‌ها و قضاوتهایمان صحیح است. بیش‌اطمینانی به سه شکل اساسی مورد مطالعه قرار گرفته است: به شکل بیشواضحبینی، تخمین بیش از اندازۀ واقع، خودممتاز بینی.
متن کامل این بریده از کتاب را با کلیک بر روی تصویر بخوانید.
ناگهان میان سوارها ولوله افتاد که: «امپراتور، امپراتور!»
همه شتابان به جنبوجوش افتادند و رستف روی گرداند و پشت سر خود در جاده چند سوار دید که پرهای سفید به کلاه داشتند و نزدیک میشدند. دقیقهای طول نکشید که همه بهخط شدند و منتظر ماندند.
رستف به خاطر نداشت و حس نکرده بود که چطور به سر جای خود شتابیده و بر زین قرار گرفته بود. افسوسش از شرکت نکردن در نبرد و ملال عاطل ماندنش میان چهرههای زیاده آشنای اطرافیان به لحظهای برطرف شده و هرگونه اندیشهای دربارۀ خودش به چشم برهم زدنی ناپدید گشته بود. سراپا محو لذت حاصل از نزدیک شدن امپراتور بود. احساس می‌کرد که تنها همین نزدیکی پاداشی است که تلخکامی ناشی از ضایع شدن آن روزش را جبران می‌کند. ...
🔸 ادامۀ بریدۀ کتاب را با کلیک روی تصویر بخوانید.
اگر آدمی دلش را بکاود، علت اعمال ناخواستهاش را در آن میجوید. دیروز که از بلوار میگذشتم تا برای جمعآوری گیاهان به کرانۀ رود بروم، مسیر همیشگی را تغییر دادم. در واقع، این پیادهروی اهمیتی نداشت، اما وقتی متوجه شدم که بارها ناخواسته راهم را بدین سو کج کردهام، علتش را در خود جستجو کردم و چیزی مهم را دربارۀ اخلاق و سرشت انسان فهمیدم.
فرض کنید در اثر رشد جمعیت در کرۀ زمین گروهی از انسان‌ها مجبور شوند به کرۀ دیگری، مانند مریخ، مهاجرت کرده و در آن‌جا زندگی کنند. بهروشنی می‌توان ادعا کرد که قرائت زمینی از دین، که همان «دینِ تطبیقشده» بر شرایط کرۀ زمین است، صد درصد در آن‌جا قابل اجرا و پیروی نخواهد بود. در این صورت، دینشناسان و شریعتشناسان ناگزیرند قرائت تازهای از دین عرضه کنند که برای ساکنان مریخ قابل التزام و پیروی باشد. اما نکته این است که تفاوت دنیای قدیمی که مسلمانان نخستین در آن میزیستند با دنیای جدیدی که ما اینک در آن ساکنیم بسیار عمیقتر از این است.
🔸 متن کامل این بریدۀ کتاب را با کلیک بر روی تصویر بخوانید.
چه خبر؟ | اخبار کتاب
بهترین تهوّع
در خصوص رمان تهوّع، از جهت کمّی، دو جین ترجمه از این اثر ادبی- فلسفی مشهور و محبوب وجود دارد، اما از جهت کیفی غالباً یا غلط‌اند یا مبهم یا هر دو. این دو مورد، ترجمه‌های خوب این رمان پیچیدۀ اگزیستانسیالیستی هستند. هر دو ترجمه واضح، درست و موفق‌اند و از متن اصلی فرانسوی به فارسی برگردانده شده‌اند. اما در این میان، ترجمۀ آقای سلیمانی‌نژاد روان‌تر و خوش‌خوان‌تر است.
در باب علم و دین
در خصوص چگونگی و جزئیات رابطۀ میان علم و دین، شاهکار فخیم ایان باربور، «علم و دین»، همچنان بی‌رقیب است. متأسفانه بیشتر علاقمندان، به‌علت حجم کتاب، خود را از آن محروم کرده‌اند. اگر کسی مجال یا مزاج مطالعۀ آن اثر سترگ را ندارد، کتاب متوسط باربور، «دیدار دانش و دین»، را از دست ندهد. در کتاب اخیر همۀ مسائل علمی مناقشه‌برانگیز، در حوزه‌های نجوم، فیزیک، زیست‌شناسی، ژنتیک و علوم اعصاب، مطرح شده‌اند. همۀ پاسخ‌ها و راه‌حل‌های پیشنهادی شرح داده شده‌اند، و باربور نیز همه را نقد و بررسی کرده و موضع خود را مشخص کرده است. علاوه بر این، او برای هر مسئله‌ای الگویی خوب و مفید ساخته از چهار نوع رابطه که همۀ پاسخ‌ها و راه‌حل‌ها را می‌توان در قالب آن سامان داد.
تاریخ و زندگی روزمره
اگر «زندگی روزمره در دورۀ انقلاب فرانسه» را نخوانده‌اید، حتماً بخوانید. اگر آن را خواندید و خوشتان آمد – که قطعاً خوشتان خواهد آمد - «زندگی روزمره در دورۀ اسپانیای تفتیش عقاید» را هم بخوانید. شک نکنید که حظ خواهید کرد. جیمز ام. اندرسن با این دو شاهکار تاریخی شما را به اعجاب و تحسین وامی‌دارد. شگفتی‌ها خواهید دید و لذت مطالعه را خواهید چشید. همچنین، سفری خواهید داشت به کوچه‌پس‌کوچه‌های تاریکی در زندگی بشری که کمتر کسی به آن‌جا پا گذاشته است.