دنیای پنهان نفت

نفت ماده‌ای است سیاه، کثیف و بدبو که همۀ امکانات زندگی مدرن امروزی از صدقۀ سر آن است. پشت صحنۀ نفت نیز، در بسیاری از موارد، مثل خود نفت، سیاه و کثیف است، با چیزهایی مثل زدوبندهای مخفیانه، درآمدهای غیرشفاف و حتی جنگ و سلاح و سیاست و کشتار و کودتا. گروه‌های متعددی در این زمینه دست دارند: کارچاق‌کن‌ها، واسطه‌ها، لابی‌کننده‌گان، کارگزاران و حتی دانشگاهیان. یک سر ماجراها نیز همیشه دولت‌ها و وزرای مربوطه هستند. این کتاب دربارۀ همۀ این‌هاست. شناخت دنیای پنهان نفت نه‌فقط ماجراهای پشت پردۀ نفت را برملا می‌سازد، بلکه جنبه‌ای پنهان از جهان معاصر را هم آشکار می‌کند. چراکه نفت کالا نیست، خونی‌ست در رگ‌های جهان.


جاسوسی که سقوط کرد

علاقمندان به ژانر جاسوسی این کتاب را تا حالا بلعیده‌اند. دیگران هم با این کتاب به ژانر جاسوسی علاقمند می‌شوند. کوتاهی و جذابیت این اثر تاریخی-مستند باعث می‌شود که یک‌روزه خوانده شود و سال‌ها در ذهن بماند و یک‌عمر مفید و مایۀ عبرت باشد. شما نیز بخوانید، این کتاب خوب را بخوانید تا یکی از لایه‌های پشت‌پردۀ سیاست واقعی را بدانید. به‌جز کلیت ماجرا، جزئیات و اشاره‌هایی هم دارد که برای هوشمندان سرنخ‌هایی مهم خواهند بود. و این علاوه بر لذت متفاتی است که خواهند چشید، زیرا از بهترین رمان‌های جاسوسی هم جالب‌تر، عجیب‌تر و اسرارآمیزتر است.


شن‌های عرب

کتابی خیلی خوب با ترجمه‌ای بسیار بد و چاپی افتضاح. با وجود این فاجعۀ نشر، کتاب به همین صورت هم ارزش خواندن دارد. ویلفرد تسیجر (1910-2003) قبل از مدرنیزاسیونِ شبه‌جزیرۀ عربستان، سبک زندگی اصیل عرب‌های آن خطّه را دید و تجربه کرد. وی از سال 1945 تا 1950 در میان عرب‌های بدوی آن منطقه همدلانه زیست و دو بار با آنان صحرای عظیم و مرگبار ربع‌الخالی را با شتر و حداقل امکانات درنوردید. گزارشش از آن سفرها، حوادث و فرهنگ عرب‌های بادیه‌نشین شگفت‌انگیز و آموزنده است. تسیجر آن تجربۀ دشوار و مُهلک را بهترین، معنادارترین و سعادت‌آمیزترین دورۀ عمرش می‌دانست.


دربارۀ دین

دینداری سنتی آن‌چه را که در واقع صرفاً بیان مجموعه‌ای خاص از امور فرهنگی گذشته است، به‌عنوان بینشی دربارۀ حاق دین مطرح می‌کند. دین‌ستیزان معتقدند که اساساً دین چیزی جز همان مجموعه نیست و لذا با ابطالش اعتبار دین هم منتفی است. فیلسوفان دیندار بر این باورند که دین چیزی غیر از آن مجموعه است و با ابطالش اعتبار دین آشکار و حتی بیشتر می‌شود. شلایرماخر، در این کتاب شگفت‌انگیز، دین را به چنان اوجی می‌رساند که از دسترس این نزاع‌ها خارج می‌شود. از نظر او، دین احساسی ویژه است ناشی از شهود بی‌واسطۀ امر بی‌کران. و هر کسی شهود، احساس و، در نتیجه، دین‌داری خاص خودش را دارد.


دنیای بدون اسلام

اسلام‌هراسان غربی و داخلی بر این باورند که علت منازعات بین‌المللی و مشکلات داخلیِ خاورمیانه و حتی جهان، دین اسلام است. گراهام فولر این دیدگاه را خیلی ساده‌انگارانه می‌داند، زیرا عوامل اصلی نادیده گرفته شده‌اند. از نظر او دنیای فرضیِ بدون اسلام فرقی با دنیای فعلی ندارد؛ چراکه ریشۀ مشکلات بین‌المللی و منطقه‌ای را باید در عوامل دیگری، همچون ژئوپلیتیک منطقه، جست. فولر، در پانزده فصل، تاریخ را نقادانه بررسی می‌کند، از پیش از اسلام تا دورۀ معاصر، و از جمله نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین جنگ‌ها نه جنگ ادیان، بلکه جنگ‌های سکولار عقلانی بوده است. در پایان نیز سیاستی جدید در تعامل با جهان اسلام پیشنهاد می‌کند.


انسان دانشگاهی

با عنوان اصلی هومو آکادمیکوس. تحلیلی وسیع و عمیق در باب گونه‌ای جدید از انسان: «استاد دانشگاه». بوردیو این پندار رایج را رد می‌کند که دانشگاهیان در پی فهم اندیشمندانه از واقعیت هستند. از نظر او دانشگاه یک ساختار ایدئولوژیک قوی دارد و دانشگاهیان در یک فضای قدرت، در بهترین حالت، دچار خودفریبی هستند. وی از شعارها و ادعاهای حقیقت‌جویانۀ دانشگاهیان پرده برمی‌دارد و نشان می‌دهد که آن‌چه دانشگاهیان واقعاً به آن علاقمندند فهم واقعیت امور نیست، بلکه «سرمایۀ آکادمیک» است. استاد دانشگاه در پی مالکیت این سرمایۀ فرهنگی است، زیرا هم ارزش اقتصادی دارد و هم موقعیت اجتماعی ایجاد می‌کند.


فلسفه در جهان اسلام

نه‌فقط بهترین کتاب برای آشنایی مقدماتی با فلسفۀ اسلامی است، بلکه یک آشنایی جامع و به‌روز هم هست. نویسنده دو کار را انجام داده است: 1) گزارش سیر کلی فلسفۀ اسلامی از قرن اول هجری قمری تا دورۀ معاصر؛ 2) بررسی جداگانۀ پنج مسئلۀ مهم و اصلی فلسفۀ اسلامی همراه با طرح دیدگاه‌های فیلسوفان مسلمان دربارۀ آن‌ها به ترتیب تاریخی. آن پنج مسئله عبارتند از: «عقل و وحی»، «خداوند و هستی»، «قِدَم و جاودانگی»، «علم و شناخت»، «اخلاق و سیاست». رویکرد نویسنده به فلسفۀ اسلامی همدلانه است و در برابر نگاه منتقدان و مخالفان، از اصالت این فلسفه دفاع می‌کند.


دوستی در عصر اقتصاد

تحلیلی فلسفی و درخشان از رابطۀ میان دوستی‌های خُرد و نئولیبرالیسم کلان. تاد مِی نئولیبرالیسم را چیزی فراتر از اقتصاد می‌بیند؛ آن را نوعی فرهنگ و سبک زندگی می‌داند که در نهایت هویت‌های فردی ما را شکل می‌دهد. رقابت حداکثری در دل این نئولیبرالیسم جای دارد که مانع رفاقت‌های قوی و پایدار می‌شود. در مقابل، دوستی نیز به تضعیف نئولیبرالیسم می‌انجامد. تاد مِی به این هم می‌پردازد که در این عصرِ اقتصادی، ما چگونه انسان‌هایی شده‌ایم و دیگران را چگونه درک می‌کنیم. همچنین نقدی کوبنده به دو شخصیت محبوب نئولیبرالیسم وارد می‌شود: مصرف‌کننده و کارآفرین.


واقعۀ عاشورا

پژوهشی جدید و بینشی بدیع در خصوص واقعۀ کربلا. اثری ارزشمند در فضای پر از تکرار و تقلید کشور ما. نویسنده با استفاده از ساختارگرایی کلود لوی‌استروس به سراغ کتاب تاریخ طبری رفته و به گزارش آن از ماجرای عاشورا پرداخته است. او واقعه را همان‌گونه که هست، با کارکردهای مذهبی‌اش برای شیعیان، بررسی می‌کند. هدف او نقد و بررسی صحت و سقم تاریخی نیست، بلکه کشف و زایش معناست. این کتاب مختصر هم خواننده را با ساختارگرایی آشنایی می‌کند و هم چگونگی به‌کارگیری آن را نشان می‌دهد و هم نتیجه می‌گیرد که این روش را می‌توان در سایر مسائل تاریخ اسلام به‌کار برد.


جامعه فرسودگی

اثری بدیع و فشرده از فیلسوفی نوظهور. این فیلسوف کره‌ای-آلمانی نشان می‌دهد که عارضۀ اصلی دوران ما چیزهایی از قبیل ملال، بی‌معنایی، تنهایی یا ... نیست، بلکه «فرسودگی» است. آن‌چه ما را فرسوده ساخته یک امر فردی و روان‌شناختی نیست، بلکه فرهنگ فراگیر مثبت‌اندیشِ معطوف به موفقیت‌های بلندپروازنه است که آن را درونی کرده‌ایم. ولی هرچقدر هم سخت تلاش کنیم، به نتیجه نمی‌رسیم، زیرا شرایط و توانایی‌هایی ما به‌شکلی اساسی محدود است. فرهنگ مثبت‌اندیش و روحیه‌بخش در نهایت تبدیل به فشار و اجبار می‌شود. «تو می‌توانی» بدل می‌شود به «تو مجبوری». ما در ظاهر ارباب و در باطن برده‌ایم. یک راه‌حل این است که به جای تلاش مضاعف، بیشتر تأمل کنیم.