فلسفۀ ریچارد رورتی

ریچارد رورتیِ آمریکایی علاوه بر شهرت و محبوبیت جهانی، اندیشه‌هایی چالشی و مناقشه‌برانگیز در همه جای دنیا به‌راه انداخت، از جمله در ایران. آثار متعدد، مفصل، پیچیده، پرحاشیه و ضدنظام‌مند او فهمیدن فلسفه‌اش را دشوار ساخته است. ولی ریچارد رومانا در این کتابِ کوچک کاری کرده کارستان. او با تسلطی عالی بر جزئیات و کلیات کتاب‌های رورتی نقاط کانونی و خطوط اصلی فلسفه‌اش را به‌خوبی مشخص و ترسیم کرده است، که عبارتند از: ماهیت فلسفه، ذهن، اخلاق، جامعه و سیاست. این اثر هم به‌عنوان درآمدی بر آثار و اندیشه‌های رورتی بسیار خوب است و هم برای آشنایی عمومی با او.


تنوع تجربۀ دینی

هر کس بخواهد زندگی ساده و فقیرانه‌ای را برگزیند تا حیات باطنی خود را آزاد سازد، حقیر می‌شماریم. اگر ببینیم او خود را با مردم بازارپیشۀ کوچه و خیابان همرنگ نمی‌کند، او را بی‌روح و فاقد شور و احساس می‌دانیم. ما حتی قدرت تصور معنای آرمان کهن فقر را از دست داده‌ایم: فارغ شدن از دلبستگی‌های مادی، آرامش روح، بی‌تفاوتی مادی، توانایی از جان گذشتن در هر لحظه‌ای که می‌خواهیم – به‌طور خلاصه، خلق و خوی قهرمانی و جنگندگی اخلاقی. ما که از طبقات بالای جامعه هستیم از سختی‌ها و تنگناهای زندگی مادی چنان وحشت داریم که در تاریخ بی‌نظیر است.


کدام پرسش‌ها

پس از دست‌کم نیم قرن تدریس، تحقیق، تألیف، مصاحبه و نشست‌وبرخاست با فیلسوفان طراز اول قرن بیستم، براین مگی در آخر عمرش، آخرین کتابش را به این قصد نوشت که آخرین یافته‌هایش را در فلسفه جمع‌بندی کند و به نتیجه برساند. او چکیدۀ نظریاتش و برداشت‌هایش از دیدگاه‌های فیلسوفان بزرگ را به‌صورت پرسش‌هایی مبنایی دربارۀ این موضوعات بیان می‌کند: زمان، مکان، واقعیت، شناخت، اخلاق، هنر و دین. پاسخ‌ها ژرف و پخته و غیرمنتظره و، در نهایت، خود نیز پرسش‌برانگیزند. همۀ پرسش‌ها و پاسخ‌ها برای درک و فهم وضعیت اگزیستانسیال انسان، و مرگ و زندگی‌اش، به کار می‌روند. هر دو ترجمه خوب و خواندنی است.


عکس‌ها را چگونه ببینیم و بفهمیم؟

امروزه درد و خشونت به قالب تصویر درمی‌آید و «ما» به آن نگاه می‌کنیم. ولی این نگاه کردن به این سادگی‌ها نیست. اگر حواس‌مان نباشد، چه‌بسا چیزهای زیادی را درک نکنیم یا حتی آن‌چه را رخ داده نبینیم و آن‌چه را رخ نداده واقعی بپنداریم. آن را اساسی غلط بفهمیم. فهم عکس‌های راجع به خشونت کار هر کسی نیست و نیاز به هوشمندی دارد. مشکل اصلی این است: عکس آن‌گونه که می‌نماید نیست. ولی چرا این‌طور است؟ زیرا در این‌جا به‌طور کلی سه مؤلفه وجود دارد که هر کدام به‌شکلی عکس را دست‌کاری می‌کنند: عکاس، بیننده و خود عکس.


از دل تو تا دل من

اثری پخته و پیراسته، و حاصل یک عمر دانش و پژوهش و تجربه. نوعی فلسفۀ زندگی و برنامۀ سلوک معنوی متناسب با جهان مدرن معاصر. نویسندۀ دانشمند از مشترکات ادیان توحیدی و مکاتب شرقی بهره برده تا اصولی کلی و قواعدی عملی فراهم آورد برای دست‌یافتن به نوعی زندگی مهرورزانه. او همۀ آن اصول و قواعد را در چارچوبی منظم و منطقی جای داده که شامل دوازده مرحله است. این اثر هم از عمق نظری برخوردار است و هم جنبۀ کاربردی قوی و مؤثری دارد. علاوه بر دیدگاه کلی، کتاب مملوّ از نکته‌سنجی‌های اخلاقی و معنوی ناب و دقیق است که ارزش مستقل دارند.