خدا و عواطف
17 تیر 1402
علیرغم اختصار، پژوهش فلسفی دقیق و کمنظیری در حوزۀ الهیات برای پاسخ به این مسئله: آیا خداوند از مخلوقاتش متأثر میشود یا خیر؟ بررسی جامع نویسنده با پرداختن به سرشت عواطف آغاز میشود. سپس، ادلۀ مدافعان خدای تأثیرپذیر و خدای تأثیرناپذیر جداگانه بررسی میشوند. سه عاطفه بیش از سایر عواطف محل بحثاند: عشق خدا، خشم او و همدلیاش. به نظر میرسد که امروزه کمیت هواداران نظریۀ تأثیرپذیری خدا بیشتر و ظاهراً کفۀ دلایل این نظریه سنگینتر است، اما کتاب بدون نتیجۀ قطعی به پایان میرسد. این چالش فلسفی پیچیده و جذاب در اندیشۀ خوانندۀ علاقمند ادامه مییابد.
سیاستهای پوشاک در دورۀ قاجار و پهلوی اول
19 خرداد 1402
پژوهشی مستند و تحلیلی با سویههای تاریخی، جامعهشناختی و فرهنگی در یک موضوع بهظاهر جزئی اما بسیار حساس و دامنهدار. نویسنده چندوچون تغییر پوشاک مردانه و زنانۀ ایرانیان را از شکل سنتی به صورت مدرن، در یک بازۀ تقریباً صدساله، واکاوی میکند. او هم به سراغ علل و عوامل و موانع تغییرات میرود و هم پیامدهای مثبت و منفیشان را نشان میدهد؛ در هر دو بُعد، هم از منظر کلان به مسئله مینگرد و هم از منظر خُرد و فردی؛ هم به سیاستگذاریهای حکومت استناد میکند و هم از خاطرات روزانۀ افراد شاهد میآورد. و در نهایت، کتابی شیرین و البته عبرتآموز است.
فلسفهٔ رالز
27 اردیبهشت 1402
شاهکار فلسفی و ماندگار جان رالز، نظریهای در باب عدالت، هم خیلی دقیق است، هم بسیار مفصل و هم تا حدودی پیچیده. لذا فقط متخصصان دانشگاهی از پس این اثر دشوار برمیآیند. خلاصههای عمومی در دیگر کتابها یا ناقصاند یا دقیق نیستند. ولی این کتاب کوچک و کمنظیر هم دقیق است و هم جامع. نویسنده سه کار کلی و اساسی را انجام داده است: اول، بازگویی مقدماتِ تاریخی و نظریِ لازم برای فهم نظریۀ «عدالت بهمثابۀ انصاف»؛ دوم، ترسیم دقیق هستۀ اصلی نظریۀ رالز؛ در نهایت، توضیح اشکالات منتقدان و پاسخهای رالز، و تشریح لیبرالیسم سیاسی او در برابر لیبرالیسم جامع.
بیماری
3 اردیبهشت 1402
برخلاف رنگش، اصلاً یک کتاب زرد نیست. برعکس، یک اثر فلسفی، تحقیقی و انتقادی است که در موضوع خود کمتر مشابهی دارد. نویسنده هم سالها تجربۀ دستاول از یک بیماری نادر کشنده دارد و هم اهل فلسفه است. او با بهرهگیری از انواع دادهها ونظریات، ماهیت بیماری را میکاود و اثر آن را بر بدن بیمار، بینش او و وضعیت اجتماعیاش موشکافانه بررسی میکند. مواجهۀ با مرگ را هم نادیده نمیگیرد و نشان میدهد که چگونه حتی بیمار روبهمرگ میتواند زندگی خوب و معناداری داشته باشد. برای تمام مباحث هم از فلسفههای باستان استفاده میکند و هم از فلسفههای معاصر، بهویژه پدیدارشناسی.
جان ژاپنی
7 فروردین 1402
یک اثر مبسوط و مرجع برای علاقمندان به فرهنگِ شرقِ دور. مجموعهمقالاتی بسیار باارزش در باب ابعاد مختلف فکر، فلسفه و فرهنگ بومی ژاپن. پانزده مقالۀ این کتاب هر کدام به قلم یک صاحبنظر طراز اول در آن زمینه نوشته شده است. بهجز ویراستار، همۀ نویسندگان اهل ژاپن هستند. لذا ظرایف و وجوه تمایز خاص فرهنگ ژاپن بهخوبی برجسته شدهاند. موضوعات مقالهها از این قرارند: ادیان ژاپنی (شینتو، بودیسم و ذن)، فلسفۀ ژاپن، سنت و مدرنیتۀ ژاپنی، فرد، جامعه، سیاست، اقتصاد، اخلاق، حقوق، و برخی ریزموضوعات دیگر مثل عقلانیت خاص فرهنگ ژاپنی. این کتاب هم بهخودیخود آموزنده است و هم مشابهتهای گوناگونی با فرهنگ ما دارد.
فلسفۀ ریچارد رورتی
5 اسفند 1401
ریچارد رورتیِ آمریکایی علاوه بر شهرت و محبوبیت جهانی، اندیشههایی چالشی و مناقشهبرانگیز در همه جای دنیا بهراه انداخت، از جمله در ایران. آثار متعدد، مفصل، پیچیده، پرحاشیه و ضدنظاممند او فهمیدن فلسفهاش را دشوار ساخته است. ولی ریچارد رومانا در این کتابِ کوچک کاری کرده کارستان. او با تسلطی عالی بر جزئیات و کلیات کتابهای رورتی نقاط کانونی و خطوط اصلی فلسفهاش را بهخوبی مشخص و ترسیم کرده است، که عبارتند از: ماهیت فلسفه، ذهن، اخلاق، جامعه و سیاست. این اثر هم بهعنوان درآمدی بر آثار و اندیشههای رورتی بسیار خوب است و هم برای آشنایی عمومی با او.
از دل تو تا دل من
16 بهمن 1401
اثری پخته و پیراسته، و حاصل یک عمر دانش و پژوهش و تجربه. نوعی فلسفۀ زندگی و برنامۀ سلوک معنوی متناسب با جهان مدرن معاصر. نویسندۀ دانشمند از مشترکات ادیان توحیدی و مکاتب شرقی بهره برده تا اصولی کلی و قواعدی عملی فراهم آورد برای دستیافتن به نوعی زندگی مهرورزانه. او همۀ آن اصول و قواعد را در چارچوبی منظم و منطقی جای داده که شامل دوازده مرحله است. این اثر هم از عمق نظری برخوردار است و هم جنبۀ کاربردی قوی و مؤثری دارد. علاوه بر دیدگاه کلی، کتاب مملوّ از نکتهسنجیهای اخلاقی و معنوی ناب و دقیق است که ارزش مستقل دارند.
گلستان ژاپنی
25 دی 1401
معنای عنوان اصلی «پراکندههای ساعات سبکباری» یا «ریزههای هنگام سرخوشی» است که کاهنی بودایی پس از کنارهگیری از دنیا به رشتۀ تحریر درآورد. این کتاب کهن و شیرین در فرهنگ ژاپنی همان منزلتی را دارد که گلستان سعدی در فرهنگ ایرانی دارد. از جهت سبک، محتوا و حالوهوا نیز شبیه آن است؛ مجموعهای از پندها و حکمتها، در باب امور فردی و مسائل اجتماعی، که غالباً در قالب حکایت ریخته شده و با سبک ادبی موجزی بیان شدهاند. در کل، از 243 قطعه تشکیل شده که اندازۀ آنها از دوسه جمله تا سهچهار صفحه در نوسان است. اما غالب آنها یکیدو پاراگراف بیشتر نیستند.