گذار در گسترۀ کتاب‌ها

آیزایا برلین عادت داشت بگوید برخلاف اسمش نمی‌تواند پیش‌گویی کند. ولی برخی نوشته‌هایش کمتر از پیش‌گویی نیست، از جمله مقالۀ هفتم این کتاب: «دیالکتیک مصنوعی». مخلفات بسیار کتاب به کنار، ده مقاله بسیار خوب و خواندنی داریم، اما همین یک مقاله کافی است تا این اثر به طراز کتاب‌های خیلی خوب ارتقاء یابد.

گوته این رمان کوتاه فرانسوی را خواند و آن‌قدر خوشش آمد که فوری به آلمانی ترجمه‌اش کرد. هگل در پدیدارشناسی روح بخشی را به آن اختصاص داد. مک‌اینتایر هم در چند موضع از در پی فضیلت درباره‌اش بحث کرده است. بله؛ هر فیلسوفی آن را بخواند ناچار می‌شود موضع‌اش را در برابر دیدگاه اخلاقی برادرزادۀ رامو در باب زندگی روشن کند.



اگر به تاریخ علاقه دارید، هر چه از باربارا تاکمن (1912-1989) به دست‌تان رسید، ببلعید؛ اگر هم به آن علاقه ندارید، کتاب‌های او را بخوانید تا عاشقش شوید. اگر خواستید فقط یکی از کتاب‌هایش را مطالعه کنید، تاریخ بی‌خردی گزینۀ بهتری است. دامنۀ مسائل این کتاب عام‌تر، متنوع‌تر و جالب‌تر است. همچنین نتایج بیشتری دارد و لذا می‌توان درس‌های فراوانی آموخت.