آثار و اندیشه‌های زیگموند فروید

مختصرترین، روشن‌ترین، ساده‌ترین و در عین حال جامع‌ترین کتاب برای آشنایی با زندگی، آثار و اندیشه‌های فروید. جریان تغییر و تطور نظریات فروید و انتشار نوشته‌هایش به موازات سیر زندگی‌اش بررسی می‌شود. نویسنده با تسلطی کم‌نظیر – تسلطی که نتیجۀ چند دهه کار علمی و عملی است – علاوه بر همۀ کتاب‌ها و مقالات فروید، حتی 50 جلد نامه‌های او را هم کاویده است، زیرا روشن‌گری در باب برخی مسائل مبهم را می‌توان در نامه‌هایش جست. مقدمه‌ای مفصل در باب روش‌شناسی فهم فروید و پیوستی بلندبالا از همۀ اصطلاحات روانکاوی ارزش اثر را مضاعف کرده‌اند. این‌ها و دیگر ویژگی‌ها این کتاب را در جایگاه مرجعی بی‌همتا، هم برای متخصصان و هم علاقمندان غیرمتخصص، نشانده‌اند.


خودم با دیگران

کارلوس فوئنتس در حوزۀ ادبیات آمریکای لاتین یک قلۀ طراز اول است. رمان‌های زیادی نوشته و بسیاری از آن‌ها به فارسی ترجمه شده‌اند و غالباً هم ترجمه‌های درخوری دارند. البته هیچ‌کدام از رمان‌هایش را نمی‌توان به همگان توصیه کرد، زیرا فقط سلیقه‌های خاصی آن‌ها را می‌پسندند. با وجود این، اگر هیچ‌کدام از رمان‌هایش را نخوانده‌اید و حتی اگر قصد ندارید هیچ‌گاه بخوانید، این کتابش را قدر بدانید. هر کس به هر نحوی و به هر دلیلی به ادبیات و فهم ادبیات علاقه دارد، این کتاب را از دست ندهد؛ چیزهای بسیاری از آن خواهد آموخت که در کتاب‌های دیگر یافت نمی‌شود.


مبانی فلسفۀ هنر

کتابی قدیمی، اما کهنه‌نشدنی، بل جاودان. با وجود صدها کتاب، هنوز هم یکی از بهترین گزینه‌ها برای شروع و آشنایی با فلسفۀ هنر و زیبایی‌شناسی است. هم اطلاعات مفید زیادی در اختیار خواننده می‌گذارد و هم بینشی کاربردی به او می‌دهد. وضوح، توضیح، استدلال، و نقد و بررسی همۀ موضوعات و نظریات مهم و مبنایی به‌گونه‌ای است که خواننده با مطالعۀ کتاب به بینشی نو و انتقادی در باب مسائل اصلی و آثار بزرگ هنری دست پیدا می‌کند. هم خواندنش لذت‌بخش است و هم باعث می‌شود که از درک زیبایی آثار هنری و ادبی بیشتر لذت ببریم.


تنها راه پایداری زندگی زناشوئی

اگر می‌خواهید ازدواج کنید، اگر ازدواج کرده‌اید، اگر درگیر طلاق هستید، این کتاب را بخوانید. اگر کاری به ازدواج و طلاق ندارید و به‌دنبال کتابی عمیق در باب زندگی، هویت و رابطه هستید، این کتاب را مطالعه کنید. نویسنده بر مبنای روان‌شناسی یونگ، «رشد فردیت» را محور اصلی زندگی می‌داند و بر این اساس، دربارۀ مسئلۀ خانواده و مشکلات روابط انسانی دست به تحلیلی عمیق و کاربردی می‌زند. تردید نکنید که یکی از جدی‌ترین، واقع‌گراترین، عمیق‌ترین، مفیدترین و ماندگارترین کتاب‌هایی که در باب زندگی و در زمینۀ روان‌شناسی خواهید خواند، همین کتاب کوچک است.


وابی و سابی

کتابی بس ممتاز و بسیار ستودنی. مفصل‌ترین، روشن‌ترین و جامع‌ترین اثر دربارۀ «وابی‌سابی» به زبان فارسی است. هرچند عجیب و کم‌سابقه، اما واقعیت دارد که این تألیف فارسی از تألیفات مشابه خارجی در جایگاهی بالاتر قرار می‌گیرد. نویسنده هم به بعد تاریخی موضوع می‌پردازد، هم سویۀ نظری آن را توضیح می‌دهد و هم جنبه‌های کاربردی، فرهنگی و هنری‌اش را ذکر می‌کند. از این رو، مطالعۀ این کتاب محققانه و روشن‌گر خواننده را در همۀ این زمینه‌ها از سایر کتاب‌های مشابه بی‌نیاز می‌سازد. در کل، فعلاً بهترین گزینه برای آشنایی با «وابی‌سابی» برای فارسی‌زبانان به شمار می‌آید.


آخرین مصاحبه و دیگر گفت‌وگوها

مجموعه‌ای است از چهار مصاحبۀ بلعیدنی که در سال‌های پایانی زندگی آرنت انجام شده‌اند. وی در آن دوره تقریباً همۀ کتاب‌های اصلی‌اش را نوشته بود و لذا در اوج صداقت و پختگی صحبت می‌کند. آخرین مصاحبۀ کتاب آخرین مصاحبۀ او هم هست که اندکی قبل از مرگش صورت گرفته است. در این مصاحبه‌ها، به طور کلی هم زندگی شخصی آرنت موضوع گفتگوهاست و هم بینش او نسبت به زندگی و مسائل بشری؛ یعنی زندگی، تحصیلات و آثارش، به‌اضافۀ سیاست، انقلاب، جنگ، اروپا، نازیسم، محاکمۀ آیشمن، مسئلۀ یهودیان، آمریکا و مسائل داخلی آن و... . این کتاب کوچک علاوه بر این‌که به‌خودی خود نکاتی عمیق و آموزنده دارد، تکمله‌ای بر کتاب‌های آرنت هم هست؛ زیرا هم برخی از ابهامات را روشن می‌کند و هم به بعضی از انتقادها پاسخ می‌دهد.


چرا نویسندۀ بزرگی نشدم؟

نویسنده، با دانش و علاقه و استعدادش، در عرصه‌ای فعالیت می‌کرد که به طور طبیعی باید نویسندۀ بزرگی می‌شد، ولی ظاهراً نشد. چرا؟ این کتابِ جالب پاسخی تفصیلی و چندبعدی به این پرسش جانسوز است. با کندوکاوی در زندگی خود و تئوری‌ها و تجربه‌های دیگران، معلوم می‌شود که نویسندگی یک فعالیت کاملاً فردی نیست، بلکه خانواده، زندگی شخصی، تعلیم و تربیت، محیط، جامعه، سیاست، دوستان، همکاران، و حتی شانس و اتفاق هم در آن مدخلیت دارند. این اثر پخته و پرورده گفتگوها، تأملات و پژوهش‌های نویسنده‌اش است برای رسیدن به خودآگاهی و خرسندی، اما خواننده می‌تواند چیزهای بسیاری از آن بیاموزد، از جمله این‌که عوامل و موانع نویسندگی را ببیند؛ عوامل و موانعی که بیرون از حوزۀ نویسندگی هستند، اما آن را احاطه کرده‌اند.


وسوسۀ ناممکن

کسی که رمان عظیم «بینوایان» را بخواند، نباید کتاب کوچک «وسوسۀ ناممکن» را ناخوانده بگذارد. اگر این را بخواند، خواهد دید که «بینوایان» را خوب نخوانده و بسیاری چیزها را سرسری رد کرده است. اگر هم کسی «بینوایان» را نخوانده باشد، باز هم از خواندن «وسوسۀ ناممکن» بسیار محظوظ خواهد شد؛ اولاً انگیزه‌ای قوی برای خواندن «بینوایان» پیدا می‌کند و ثانیاً نقشه‌ای راهنما برای حرکت آگاهانه در آن جهان پهناور در دست خواهد داشت. همۀ این‌ها به کنار، از همه مهم‌تر این است که فهمش از (1) ماهیت و کلیت ادبیات و (2) ظرایف و دقایق آن برای همیشه عوض خواهد شد.


دایرة المعارف مصور تاریخ جنگ ایران و عراق

جذاب‌ترین کتابی است که در حوزۀ جنگ هشت‌سالۀ ایران و عراق دیده‌ام. تمام مباحث کتاب مصور و مستند است؛ مجموعه‌ای عظیم از 1000 عکس جذاب و 200 نقشۀ جالب از تمام عملیات جنگ. این اثرِ جامع روایتی کلی، از بالا و بیرون، و در عین حال منسجم از تحولات جنگ ارائه کرده که به تفکیک هر سال گزارش شده است. کل فضای عرصۀ نظامی، از خط مقدم تا پشت جبهه و تصمیم‌گیری‌ها، را شرح می‌دهد. هم به کلیات جنگ پرداخته و هم به جزئیات؛ از رهبری جنگ تا ریزه‌کاری‌های سربازان. نقشه‌های رنگی از همۀ عملیات‌ها درک بهتر تمام ماجراها را آسان کرده‌اند. آمارهای گوناگونِ امور مختلف جنگ در قالب ده‌ها جدول و نمودار ریخته شده‌اند. در کل با اثری مواجهیم که وثاقت و اعتبار یک مستند و جذابیت فیلم‌ها و آثار هنری را یک‌جا در خود دارد.


تصویر یک زن

آیا رمان کلاسیک 800 صفحه‌ای هست که ارزش مطالعه و تأمل داشته باشد، اما روسی نباشد؟ بله؛ این. ماجرای رمان در محیط محدود ثروتمندان اروپای غربی می‌گذرد. محور داستان یک زن جوان آمریکایی است که در گیرودار ماجراها تصویرش عوض می‌شود. از خلال همین تصویر، تصویر عام زندگی گروه یادشده را می‌بینیم. با تصور ثروتمندان از خودشان، از دیگران و از تصورشان از تصور دیگران در حق خودشان آشنا می‌شویم؛ نیز رفتارها و تصمیم‌هایی را می‌بینیم که ناشی از این تصورات پیچیده است. شاید از همه مهم‌تر این است که می‌بینیم این جماعت چگونه دیگران را مصرف می‌کنند و چگونه توسط دیگران مصرف می‌شوند؛ تباه می‌کنند و تباه می‌شوند. علت این امر ساده‌لوحی ثروتمندان فرهیخته، واقعیت‌های نابهنجار زیر نقاب‌های متعارف، ذهنیت و رفتار اسنوب‌ها و پول است. هنری جیمز نشان می‌دهد که پول نه‌فقط راهی میان‌بر برای رسیدن به آرزوها نیست، بلکه چگونه مانع تحقق آرمان‌ها و خواسته‌ها می‌شود. به طور کلی معضلات خاص زندگی جمعی ثروتمندان اروپایی مطرح می‌شوند. همچنین، مسائل عام زندگی در آن شکل و شمایلی بررسی می‌شوند که متناسب با حلقۀ ثروتمندان شکل می‌گیرند.