معرفی کوتاه کتاب

نتیجۀ ده سال تحقیق و تجربۀ نویسنده در خصوص محافظه‌کاری ایالات متحدۀ آمریکا. بررسی همه‌جانبۀ او محدود به دولت نیست و به طور کلی نسخۀ آمریکایی محافظه‌کاری و پیامدهای عملی‌اش را در ساحت‌های مختلف جامعه پوشش می‌دهد؛ زیرا از نظر نویسنده محافظه‌کاری یک سیاست نیست، بلکه یک فرهنگِ بومیِ جامع و ریشه‌دار است. برای این منظور، تئوری‌ها، تاریخ و نمونه‌های عینی با هم تلفیق شده و اثری سرشار از نکات جذاب را خلق کرده‌اند. دیدگاه خاص نویسنده هم این است که میل به ارتجاع، خشونت و نهادینه شدن آن در محافظه‌کاری یک انحراف یا استثناء در این جریان نیست، بلکه لازمۀ سرشت آن است.

تقریباً همۀ کتاب‌های تاریخِ جهان به تاریخِ اجتماعی-سیاسی جوامع بشری در گذر زمان می‌پردازند. اما این شاهکار، تاریخِ کرۀ زمین را روایت می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه امور اجتماعی و سیاسی جوامع بشری در بستر طبیعت و منابع طبیعی متفاوت شده و تغییر کرده است. تاریخِ طبیعی لایۀ زیرین و بنیادی تاریخِ حیاتِ جمعی انسان‌هاست. برای این منظور، نویسنده بسیار دور رفته و ماجرای این تاریخ جالب و متفاوت را از میلیون‌ها سال قبل از ظهور انسان آغاز کرده است. ضمناً معلوم می‌شود تاریخ بدون شیرین‌کاری‌های تلخ و حماقت‌های خونین انسان‌ها نیز همچنان جذاب و دلچسب است.

سرنوشت کشورها کاملاً تابع سیاست‌گزاری حاکمان نیست. برعکس، سیاست خود تابع عوامل دیگری است که از اختیار حاکمان و همۀ مردمان خارج است. یکی از مؤثرترین و در عین حال مغفول‌ترین عوامل، جغرافیای یک کشور است. وضعیت طبیعی-محیط‌زیستی و موقعیت ژئوپولتیکی یک کشور اموری را بر آن تحمیل می‌کند که ناچار است در همۀ زمینه‌ها به آن تن دهد (از روابط بین‌الملل گرفته تا اقتصاد داخلی). این کتاب نه‌فقط اصل این مطلب را نشان می‌دهد، بلکه آن را به طور مشخص در ده کشور و منطقۀ، از جمله خاورمیانه، بررسی می‌کند. توجه به دیدگاه کلی و بصیرت‌های جزیی مطرح‌شده فهم خواننده را در باب مسائل سیاسی-اجتماعی تغییر، تصحیح و ارتقاء می‌دهد.

شرح و تحقیقی دلکش و کم‌نظیر در باب هجده فضیلت. به اعتقاد نویسنده برای نیک بودن باید بر فضائل تمرکز کرد و نه رذائل. از این رو، علاوه بر فضایل مشهور، فضایلی نیز بررسی شده‌اند که کمتر مورد توجه بوده‌اند؛ برای نمونه، ادب، سپاسگزاری، افتادگی، سادگی، پاک‌دامنی، حسن‌نیت و شوخ‌طبعی. نویسنده علاوه بر استناد به تقریباً همۀ فیلسوفان و بسیاری از اندیشمندان و هنرمندان، تأملات فلسفی خود را نیز چاشنی همۀ مطالب کرده است. در نتیجه، صفحه‌ای از کتاب نیست که حاوی مطلبی ژرف یا نکته‌ای نغز نباشد. البته تأکید نویسنده بر سویۀ عملی اخلاق و کاربرد فلسفه در زندگی روزمره است. لذا دقت‌ها و ریزبینی‌ها معطوف به موقعیت‌های عملی است و نه نظریه‌پردازیِ صرف.

یکی از مهم‌ترین و مبسوط‌ترین کتاب‌های فلسفی روزگار ماست. تیلور ماجرای برآمدن سکولاریسم غربی را از قرون‌وسطا تا دورۀ معاصر گزارش، تبیین و بررسی می‌کند. لذا این کتاب تلفیقی از تاریخ و فلسفه، و ایده‌ها و عملکردهاست که هم جنبۀ توصیفی دارد و هم سویۀ تجویزی. تیلور نگاه ساده‌انگارانه به سکولاریسم را رد می‌کند؛ نگاهی که آن را نتیجۀ طبیعی رشدِ عقل و علم می‌داند. از نظر او، سکولاریسم لزوماً تقابلی با دین ندارد، بلکه چارچوبی وسیع‌تر و بینشی عام‌تر است که دین را هم به رسمیت می‌شناسد. لذا با نگاهی بی‌طرفانه و نسبتاً همدلانه می‌خواهد در ساختار اجتماعی سکولار جایی جدی برای دین باز کند، بدون این‌که جریان تاریخی ظهور و بسط سکولاریسم را نوعی انحراف یا تباهی به شمار آورد.

مختصرترین، روشن‌ترین، ساده‌ترین و در عین حال جامع‌ترین کتاب برای آشنایی با زندگی، آثار و اندیشه‌های فروید. جریان تغییر و تطور نظریات فروید و انتشار نوشته‌هایش به موازات سیر زندگی‌اش بررسی می‌شود. نویسنده با تسلطی کم‌نظیر – تسلطی که نتیجۀ چند دهه کار علمی و عملی است – علاوه بر همۀ کتاب‌ها و مقالات فروید، حتی 50 جلد نامه‌های او را هم کاویده است، زیرا روشن‌گری در باب برخی مسائل مبهم را می‌توان در نامه‌هایش جست. مقدمه‌ای مفصل در باب روش‌شناسی فهم فروید و پیوستی بلندبالا از همۀ اصطلاحات روانکاوی ارزش اثر را مضاعف کرده‌اند. این‌ها و دیگر ویژگی‌ها این کتاب را در جایگاه مرجعی بی‌همتا، هم برای متخصصان و هم علاقمندان غیرمتخصص، نشانده‌اند.

کارلوس فوئنتس در حوزۀ ادبیات آمریکای لاتین یک قلۀ طراز اول است. رمان‌های زیادی نوشته و بسیاری از آن‌ها به فارسی ترجمه شده‌اند و غالباً هم ترجمه‌های درخوری دارند. البته هیچ‌کدام از رمان‌هایش را نمی‌توان به همگان توصیه کرد، زیرا فقط سلیقه‌های خاصی آن‌ها را می‌پسندند. با وجود این، اگر هیچ‌کدام از رمان‌هایش را نخوانده‌اید و حتی اگر قصد ندارید هیچ‌گاه بخوانید، این کتابش را قدر بدانید. هر کس به هر نحوی و به هر دلیلی به ادبیات و فهم ادبیات علاقه دارد، این کتاب را از دست ندهد؛ چیزهای بسیاری از آن خواهد آموخت که در کتاب‌های دیگر یافت نمی‌شود.

کتابی قدیمی، اما کهنه‌نشدنی، بل جاودان. با وجود صدها کتاب، هنوز هم یکی از بهترین گزینه‌ها برای شروع و آشنایی با فلسفۀ هنر و زیبایی‌شناسی است. هم اطلاعات مفید زیادی در اختیار خواننده می‌گذارد و هم بینشی کاربردی به او می‌دهد. وضوح، توضیح، استدلال، و نقد و بررسی همۀ موضوعات و نظریات مهم و مبنایی به‌گونه‌ای است که خواننده با مطالعۀ کتاب به بینشی نو و انتقادی در باب مسائل اصلی و آثار بزرگ هنری دست پیدا می‌کند. هم خواندنش لذت‌بخش است و هم باعث می‌شود که از درک زیبایی آثار هنری و ادبی بیشتر لذت ببریم.

اگر می‌خواهید ازدواج کنید، اگر ازدواج کرده‌اید، اگر درگیر طلاق هستید، این کتاب را بخوانید. اگر کاری به ازدواج و طلاق ندارید و به‌دنبال کتابی عمیق در باب زندگی، هویت و رابطه هستید، این کتاب را مطالعه کنید. نویسنده بر مبنای روان‌شناسی یونگ، «رشد فردیت» را محور اصلی زندگی می‌داند و بر این اساس، دربارۀ مسئلۀ خانواده و مشکلات روابط انسانی دست به تحلیلی عمیق و کاربردی می‌زند. تردید نکنید که یکی از جدی‌ترین، واقع‌گراترین، عمیق‌ترین، مفیدترین و ماندگارترین کتاب‌هایی که در باب زندگی و در زمینۀ روان‌شناسی خواهید خواند، همین کتاب کوچک است.

کتابی بس ممتاز و بسیار ستودنی. مفصل‌ترین، روشن‌ترین و جامع‌ترین اثر دربارۀ «وابی‌سابی» به زبان فارسی است. هرچند عجیب و کم‌سابقه، اما واقعیت دارد که این تألیف فارسی از تألیفات مشابه خارجی در جایگاهی بالاتر قرار می‌گیرد. نویسنده هم به بعد تاریخی موضوع می‌پردازد، هم سویۀ نظری آن را توضیح می‌دهد و هم جنبه‌های کاربردی، فرهنگی و هنری‌اش را ذکر می‌کند. از این رو، مطالعۀ این کتاب محققانه و روشن‌گر خواننده را در همۀ این زمینه‌ها از سایر کتاب‌های مشابه بی‌نیاز می‌سازد. در کل، فعلاً بهترین گزینه برای آشنایی با «وابی‌سابی» برای فارسی‌زبانان به شمار می‌آید.