نشر مرکز

عنوان کتاب جان رالز بسیار فروتنانه است؛ آن‌قدر کوچک است که چیزی از گسترۀ شگفت‌انگیز مباحث آن را نشان نمی‌دهد. این فروتنی با فروتنی فراوان نویسنده‌اش بی‌ارتباط نیست. جان رالز از شدت فروتنی تقریباً نامرئی شده بود. غالباً در باب اهمیت این اَبَرکتاب همیشه و همه‌جا به اظهار این نکته بسنده می‌کنند که رالز در محدودۀ لیبرالیسم از عدالت دفاع کرده است؛ همان چیزی که لیبرال‌ها همیشه آزادی را بر آن ترجیح داده‌اند. اما این سخن هم عظمت اثر رالز را منعکس نمی‌کند. در این یادداشت فقط می‌خواهم به نکته‌ای در باب عنوان اثر اشاره کنم؛ بله، فقط عنوان اثر!

یکی از آثار سترگ در کل گسترۀ علوم‌انسانی معاصر. این شاهکارِ جامع، و البته دشوار، نظام‌مند‌ترین اثر زیمل در حوزۀ جامعه‌شناسی به شمار می‌آید، طوری که کمتر نظیری می‌توان برای آن یافت. علی‌رغم عنوان محدودش، طیفی وسیع از امور انسانی را در بر می‌گیرد، از روان‌شناسی فردی گرفته تا مسائل سیاسی. چراکه از نظر زیمل، پول یک فرم اجتماعی است که کنش‌های متقابل مربوط به آن به کل فرهنگ و جامعۀ مدرن تسری می‌یابد. از این‌رو، چارچوب کلی نظریۀ وی دربارۀ مدرنیته و مسائل زندگی مدرن همین‌جا ترسیم می‌شود. ترجمۀ نشر مرکز، به‌وضوح و به‌مراتب، بسیار بهتر و درست‌تر و روان‌تر است.

جزو آثار اولیه و دوران جوانی نیچه که سالم و سرحال و مثبت و پرانرژی بود. برخلاف آثار بعدی و مشهورش، مجموعه‌ای از گزین‌گویه‌ها نیست، بلکه چهار مقالۀ مفصل و متأملانه و آموزنده است با این عناوین: «دیوید اشتراوس، معترف و مؤلف»، «در باب مزایا و مضار تاریخ برای زندگی»، «شوپنهاور همچون آموزگار» و «ریشارد واگنر در بایرویت». موضوعات مورد بررسی عبارتند از: احیای فرهنگی، رشد فردی، اهمیت زندگی، ارزش هنر، اخلاق اصالت، سرشت فلسفه، نقد علم و... . ریشه‌ها و مبانی اندیشه‌های نیچه با وضوح و تفصیل در این اثر بیان شده‌اند. هر دو ترجمه خوب‌اند و هر دو ترجمه مقدمه‌های خوبی دارند.

یک «تاریخِ جهان» جدید، جذاب، خلاف‌‌آمد عادت و بی‌نظیر؛ ویژگی مهم‌تر، کنار گذاشتن اروپامحوری و خویش‌برترپنداری غرب است. همچنین، کلیشه‌هایی را می‌شکند که قرن‌هاست غربی‌‌ها را مغرور و شرقی‌ها را دلخور کرده‌اند. در نتیجه، نگاهی مثبت به گذشته و حتی آیندۀ سایر نقاط و فرهنگ‌های جهان دارد و به غربِ امروز هم هشدار می‌دهد. هر سه ترجمه خوب است، اما نشر نیماژ، در یک اقدام عجیب، نمایه، منابع و ارجاعات فراوان این اثر مهم را حذف کرده یا جا انداخته است! کسانی که می‌خواهند سال‌ها از این کتاب به‌عنوان یک اثر مرجع بهره ببرند، از دو ترجمۀ دیگر استفاده کنند.

برای این‌که آن همه هزینه را جبران کنم، تصمیم گرفتم بالاترین اهمیت و ارزش را برای آن قائل شوم. اصولاً وقتی کتابی را به قیمتی گزاف می‌خرم، برای این‌که معادل آن همه پول را به چنگ آورم، احساس می‌کنم همۀ مطالب آن باید درست باشد و به همین علت همۀ آن‌ها را درست فرض می‌کنم و با آغوش باز در درونم می‌پذیرم. وانگهی، هیجان اولیه پس از خرید یک کتاب جدید هم باعث شد آستین‌ها را بالا بزنم و از همان جملۀ اول شروع کنم به باور کردن: «اگر انسان می‌توانست رویدادهای جالب دوران باستان را با چشم خود ببیند، آیا تاریخ جهان را مطالعه می‌کرد؟»